‘Sy wás ’n klein maagd’ – bespiegelings oor sekspeste, genieë en André P. Brink se spel van liefde

DIE gesiene akademikus, skrywer, digter en vertaler Leon de Kock se boek oor André P. Brink se liefdeslewe skroei die rakke en hou prokureurs besig.
Maar die boek is nie al wat regslui se kasregisters laat klingel nie. Die literêre en akademiese wêrelde gons gedemp: Het jy gehoor? Penny Sparrow én Harvey Weinstein is op 9 Mei in ’n restaurant in Observatory naby Kaapstad opgemerk. Natasha Vally het die storie só op Facebook bekendgemaak:
Ek het pas gesien hoe Leon de Kock, ’n volle professor aan Stellenbosch, ’n vrou die k-woord toesnou. Nadat hy ’n ander vrou seksueel geteister het, volgehou het dat sy sy babas wil hê en haar daarna ’n stupid meisie genoem het ... die polisie probeer hom in hegtenis neem.
En dan die uitklopreël:
Die vrou het haar dweil laat val en hom gejaag. (My vertaling.)
Hy het glo weggehardloop. Daar is ’n hofsaak hangend.
Ek snuffel verder op Facebook. Vroeg in Mei skryf Leon de Kock (in Engels):
Die boek het gearriveer. Ek is sprakeloos. Drie en ’n half jaar se werk.
En sy geliefde skryf:
Hy het dit gedoen! ... Geswelde voete, manie, trane en eindelose gevegte.
Op verkiesingsdag (een dag voor Die Voorval) skryf De Kock op Facebook:
Die dag het goed begin, maar toe besef ek my uitgewer het my afgeskryf ... Dit wil voorkom asof ek as amptelike bemarker van JBP (Jonathan Ball Publishers) aangestel is. Amper afgedank as skrywer, so problematies is ek, manies, ens. Onverwags, brutaal, maar o, wat ’n vreugde ...
Sy kinders vra op Facebook verskoning:
Hy beleef die afgelope drie maande ’n intense maniese episode ... Hy was onder die invloed van voorskrifmedikasie, slapelose nagte en drank ... Dit verskoon nie sy laakbare gedrag nie, maar sal die voorval dalk in konteks plaas ...
’n Ekskollega wat anoniem wil bly, deel teësinnig: “Dis vir my uiters moeilik, hierdie storie, want hoewel ek simpatiek wil wees, het Leon my persoonlik erg te na gekom en baie ander ook in die verlede, en is hierdie soort gedrag nie ’n uitsondering nie.”
Ander fluister, agter die hand, woorde soos “bipolêr", “alkoholis", “baie manies", “lang en voortdurende issues met seks". “Oorlas". “Akademies briljant". Na bewering.

Die Departement Engels aan die Universiteit Stellenbosch het hulle kort ná die voorval in die restaurant gedistansieer van sy gedrag:
“De Kock se onaangename geskiedenis met die departement het tot sy vervroegde aftrede in 2014 gelei, met die gebruiklike titel emeritus. Ondanks die versagtende omstandighede rakende De Kock se psigologiese gesondheid waaroor berig is, skort ons onmiddellik enige verhouding met hom op.”
Sy uitgewer, Jonathan Ball, distansieer hom ook en laat weet onder meer:
“Voor hierdie voorval het De Kock se gedrag toenemend onvoorspelbaar geword tot die mate dat ons besluit het om alle bekendstellings van sy onlangs gepubliseerde boek te kanselleer.”
Die Kwêla-onderhoud wat Sondag uitgesaai is, was effe gaterig, soos ’n stuk breiwerk wat ’n paar steke verloor het – dis duidelik dat onuitsaaibare dele uitgeredigeer is. De Kock het sy fokus, humeur en kredietwaardigheid verloor toe hy gaan draai by ’n grief wat hy destyds teen Brink gehad het. Die immer minlike Hannes van Wyk, duidelik self kwaad, het hom ten slotte nors in die oë gekyk en gesê: “Wel, ek kan net sê dit was ’n ‘interessante’ onderhoud.”

Die boek André P. Brink en die spel van liefde behoort selfs sónder die irrasionele gedrag van sy skrywer heelwat verontwaardiging te ontlok.
Ons was almal begogel deur Vlam in die sneeu en You make me possible, die briefwisselings onderskeidelik tussen die jonger, onbeholpe, maar galante mannetjieskat en sy onmoontlike, onhubare muse, en in die tweede geval die ouer homme de lettres en sy vyfde jeugbruid – die sensitiwiteit, die teer erotiek, die sprokiesagtige romanse verwoord in taal wat die smal poort van die wonder deur is.
Nou word ons idille versplinter deur Brink se persoonlike joernale, genadeloos uitgestal voor die nuuskierige oë van die volk. (En van “the people” wat The Love Song of André P. Brink kan geniet.)..