Speel die bal, nie die man nie

Die EFF het op Saterdag 29 Julie hulle 10de verjaardagvieringe in die FNB-stadion hier in Johannesburg gehou. Van my kollegas moes dit bywoon. Die stadion was stampvol, mense was in ’n feestelike luim, die rooi barette het gesing en gedans en Julius Malema se lof besing.

Sommige EFF-lede het gepraat oor hoe Malema hulle uit hulle verdrukking sal red. Malema for president. Hulle het gesels oor hoe daar in die byna 30 jaar van Suid-Afrika se demokrasie nog niks vir hulle gedoen is nie. Basiese dienslewering, bemagtiging, opvoeding, beurtkrag. Alles kwessies wat Malema sal oplos … Minderjariges het onwettig gedrink; EFF-leiers wat nie hulle buskwota van ondersteuners kon volmaak nie, is by die funksie verbied; die ANC het die skuld gekry vir alles wat in ons land skeefloop; blink konfetti is die lug in geblaas; en ’n koek is gesny. ’n Properse party. “Kill the boer kill the farmer” is luidkeels gesing. Vir my wit kollega is gesê “one settler one bullet”.

En natuurlik. Natuurlik freak mense al weer uit.

Oukei, ek moet bieg. Ek moet 1 000% eerlik wees met wat ek nou hier wil sê. En ek sê dit in die hoop dat ek nie alleen is nie. Hier kom dit. Ek voel erg ongemaklik wanneer wit mense, veral diegene wat as Afrikaners identifiseer, wegval met beskuldigings, gesprekke, hulle gevoelens van slagofferskap, oor die EFF se “kill the boer kill the farmer”.

My ongemak is nie nuut nie. Dit is amper dieselfde tipe ongemak wat ek ervaar het toe die land verlede jaar geplunder is met die shutdown, dieselfde toe daar protes teen Zuma aangeteken is … En die middelpunt van my vrese as ’n bruin persoon is dat wanneer wit mense oor swart mense soos Malema praat, ek bang is dat hulle iets rassisties gaan sê wat my dalk kan (en ek haat die volgende woord) “trigger”.

Kortom – ek is bang mense se rassisme glip uit. Want kyk, ons kan krities wees teenoor Malema en Zuma sonder om rassisties te wees. Ons kan swart politici kritiseer sonder om hulle menswees te verkleineer.

Daar is vir seker groot fout met iemand se menswees wanneer hulle feesvier en “kill the boer” sing, so dit maak dit moeilik om hulle nie te wil beledig nie. Dit sal baie beter met ons almal gaan as ons net aanhou om die bal te speel, en nie die man nie. Sodoende sal ons menigte uitdagings ook dalk die nodige aandag kry.

Hoe wonderlik sou dit nie wees as ons vir almal die voordeel van die twyfel kon gee nie? Ons is op ’n bitter gevaarlike plek in hierdie land waar daar nie meer ruimte vir nuanses, gesprek, verskil en vrae is nie. Ons hoor ’n proteslied en besluit dis nag. Daar is sprake dat Malema deur sy optrede geweld aanhits. Geldig. Ek dink egter nie dis wat hy doen nie. Hy doen wat politici ten beste kan doen – opswepery.

Julle sal onthou dat die gelykheidshof verlede jaar beslis het dat die sing van “Kill the boer kill the farmer” nie ongrondwetlik is nie. Die feit dat dit dus grondwetlik is, maak dit steeds nie regverdig nie. Die lied is onnodig verdelend in ’n land waar ons probleme en uitdagings byna mens word so tasbaar is hulle.

My gevoel is dat Malema presies weet wat hy doen. Hy weet presies watter knoppies om te druk vir mense om uit te freak. Hy weet presies hoe om sy lede op te sweep sodat hulle dinge soos “one settler one bullet” vir mense kan skree. Politieke teater op sy beste.

The Caseworker speaks of a good fit

Morning laps at its bowl of water.
The lake eagerly greets the shore.
A man in his bathrobe does the daily puzzle,
the smell of coffee—six across.

A boy upstairs lingers in bed.
The warmth of the sheets envelops him.
“How many letters?” “Does it fit?”
The promise of pancakes—four across.

He had dreamt forever of a scene like this:
family, food, a true-green home.
(Violence: that’s a cross word puzzle.
The way he’d cry—eleven down.)

Late afternoon. The wind picks up.
A single blank remains.
“I think I’ve got it. Everything fits!”
His heart billows like a sail.

– DJ Savarese

♦ VWB ♦

NEEM DEEL AAN DIE GESPREK: Gaan na heel onder op hierdie bladsy om op hierdie artikel kommentaar te lewer. Ons hoor graag van jou!