Deel ’n kar, deel ’n huis, deel sommer ’n ma of twee ook

'n Mens hoor gereeld een of ander wysneus verkondig “it takes a village" om 'n kind reg groot te maak, maar omtrent niemand van ons bly meer in 'n village nie, of hoe? En selfs al bly ons in iets wat kan deurgaan vir 'n village, sal dit 'n baie ander soort plek wees as die idilliese gemeenskappie wat mense hulle verbeel die voorbeeld moet wees van hoe dinge gedoen kan word.

Dalk bedoel mense met dié “village" eintlik 'n uitgebreide familie, in teenstelling met die taamlik moderne idee van 'n kerngesin met een ma en een pa en X aantal kinders wat onder een dak saamwoon. En as een of ander politikus van “family values" praat, is dit gewoonlik die kerngesin wat ter sprake is.

Maar dié soort huishouding is op min plekke nog die norm. Beslis nie in hierdie land nie. Ek het onlangs weer deur 'n klomp van die land se streekskoerante gewerk met die oog op die Forum vir Gemeenskapsjoernaliste se jaarlikse toekennings. As mens op grond hiervan 'n tipiese Suid-Afrikaanse huishouding moet beskryf, dan bestaan dit waarskynlik uit iets soos 'n ouma en 'n ma en vier kinders wat saam in 'n shack bly, en waarvan die oudste reeds 'n baba van haar eie ook het. Die oupa is lank reeds oorlede, die pa werk ver weg iewers op 'n myn, of is werkloos en daag net een keer 'n maand in sy dronkenskap op om te kom deel in die maatskaplike toelaes wat dalk uitbetaal is. Minstens een van die huishouding is MIV-positief of het tuberkulose, minstens een van die vroue is al verkrag, en almal is al van iets beroof, gewoonlik 'n selfoon. Een of meer van hulle moet elke oomblik van die dag tuis wees om te probeer keer dat die bietjie wat daar is nie ook nog deur tsotsi's weggedra word nie.

Aan die ander kant van die werklikheid, in die verre VSA, is 'n nuwe soort gesin van 'n heel ander aard besig om baie gewild te word: sogenaamde “mommunes", waar twee of meer enkelma's 'n huishouding en die verantwoordelikhede deel van kinders versorg, rekeninge betaal, kos op die tafel kry, en mekaar ondersteun.

In die beste Amerikaanse tradisie het minstens een so 'n enkelma al hierin 'n geleentheid raakgesien. Carmel Boss het ná haar egskeiding ander vroue in 'n soortgelyke posisie as sy in 'n advertensie genooi om haar huishouding te kom deel, en nie minder nie as 17 enkelma's het daarop gereageer, het sy aan Maria Shriver van die Amerikaanse TV-program TODAY gesê. Sy het toe besluit om die res ook te help om die regte pasmaat te vind, en hieruit is die onderneming CoAbode begin.

Dis nie vreemd dat CoAbode oorval word met belangstelling nie, want daar is na raming sowat 15 miljoen enkelma's in die VSA, en almal soek na maniere om stygende lewenskostes te hanteer. Die organisasie se lede spaar glo gemiddeld 40% aan huishoudelike uitgawes wat gedeel kan word, en het gemiddeld 56 bykomende ure elke maand beskikbaar wat hulle nie vroeër gehad het nie. En dalk die belangrikste van alles is dat daar iemand anders onder dieselfde dak is wat volkome begrip het vir jou situasie. Alles van speelgoed vir die kinders tot by die huur van 'n oppasser of karweier skool toe kan gedeel word.

Nou wonder ek: Is daar iewers hierin dalk 'n model wat aangepas kan word om ook in die Suid-Afrikaanse werklikheid vir 'n klompie mense die lewe net 'n bietjie makliker te maak?

♦ VWB ♦

NEEM DEEL AAN DIE GESPREK: Gaan na heel onder op hierdie bladsy om op hierdie artikel kommentaar te lewer. Ons hoor graag van jou.