As jy nie wil stem nie, kry jou ry

2024 is as’t ware ’n waterskeidingsjaar. Die koring gaan van die kaf geskei word. Perdedrolle sal nie met vye verwar word nie. Al klotsend sal ons stembus toe moet gaan. Al twyfelend in waar ons hoop vandaan sal kom, gaan ons ’n besluit moet neem – ’n besluit wat menige kenner meen ewe belangrik is as die besluit wat Suid-Afrikaners in 1994 moes neem.

Verlede naweek het die buurt waarin ek in Johannesburg woon, vir ongeveer vier ure lank elektrisiteit gehad. En moet nou nie dink dit was vier ure agtereenvolgens nie, o nee. Bietjie krag hier en dan bietjie krag daar.

In een van die strate wat ek op pad werk toe verbysteek, is daar so ’n groot slaggat dat ’n klein dammetjie daarin gevorm het toe dit nou die dag gereën het.

Ek en pelle tel die getal verkeersligte in die stad wat wél werk, want dis makliker om mee tred te hou as om die ligte te tel wat nié werk nie.

En die frustrerendste van hierdie voorbeelde is dat dit nie eens die ergste is nie. Daar is mense wat permanent geen elektrisiteit of water of verkeersligte het nie. Dit maak nie die ervaring van net vier ure elektrisiteit hê minder irriterend nie, maar hopelik help dit met so ’n bietjie konteks. Die ideaal sal natuurlik wees dat na elke liewe mens in Suid-Afrika se basiese behoeftes omgesien word, maar hoe ouer ek word hoe meer besef ek dit is totale wensdenkery om te verwag dat die regering hulle werk doen.

Right. So, 2024 = 1994 en 1994 = 2024. Ek skryf seker weekliks in my briewe dat ek in 1994 gebore is – hahahaha – maar hierdie keer is ek ernstig. Vir dié van ons wat nie 1994 beleef het nie, wat nie in die atmosfeer kon voel waarom dinge moes verander nie, wat nie dáár was nie, wat de fok moet ons nou doen? Hier kan ’n mens nou wel in ’n lange relaas ingaan van hoe die gevolge van ’94 nog met ons is. Al-was-ons-nie-daar-nie, weet-ons-dit-is waar-tipe vibes. Sure. Dankie aan almal wat vir ons vryheid geveg het: Amandla! Awethu! En nou?! Vir wie stem ons nou?! Gesoek: ’n politieke tuiste vir jong Suid-Afrikaners.

Vir ’n geweldig uitgesproke generasie is ons jonges wat Suid-Afrika nie voor 1994 geken het nie maar … hmmm … wat is die woord nou? Lui? Apaties? Entitled?! Nou pas tydens die EFF se manifesbekendstelling by die Moses Mabhida-stadion in Durban was daar sóveel jongmense en waarvoor vra hulle? “Land and jobs.” En wanneer soek hulle die land and jobs? NOU. Moet my nou asseblief net nie verkeerd verstaan nie; stap rustig saam, moenie hardloop nie. Met die vraery vir land and jobs is niks verkeerd nie, maar kan iemand, letterlik enigiemand, my asseblief net sê waarom die generasie wat kwansuis in sulke duidelike terme weet wat dit is wat hulle wil hê, nie donnerswil registreer om te stem nie?!

Die laaste verkiesingsregistrasienaweek is begin Februarie verby en die jongste registrasiesyfers wat deur die Onafhanklike Verkiesingskommissie (OVK) uitgereik is, dui aan dat die ouderdomsgroep met die laagste registrasiepersentasie mense onder 30 is. Daar is talle interessante statistieke: meer vroue as mans het geregistreer; die meeste geregistreerde kiesers is mense in hulle 30’s en 40’s; en naas die jongklomp wat nie geregistreer het nie, het mense van 80 en ouer ook nie juis uit die bed gehop om te gaan registreer nie. Ek vergewe die 80-plussers, maar ons, die post-1994 Born Free babies, het géén verskoning nie. Hoe gaan jy aanspraak maak op wat jy van en vir die land wil hê as jy nie eens geregistreer is om te stem nie?

Per provinsie het Gauteng die meeste geregistreerde kiesers en glo my, ons het nodig om te gaan stem om die huidige regerende party hier uit te stem, want wow. Naas Gauteng is dit KwaZulu-Natal, dan die Oos-Kaap en dan die Wes-Kaap. En, ek moet bieg, ek het nogals gedink die Wes-Kaap sou die meeste geregistreerde kiesers hê, want … jy weet … die berg en die see. Grappies. Dinge lyk oor die algemeen beter daar onder as hier bo. Dalk is die Wes-Kaap te gemaklik, want die Stad Kaapstad en die DA sorg vir hulle mense (nie 100% waar nie, maar hierdie brief raak nou te lank).

Punt is – dis nou al tot vervelens toe gesê – as jy nie stem nie, kan jy nie kla nie. Ek wil byvoeg – as jy nie stem nie, moet jy fokkof. Laat ons wat hierdie land wil sien werk, dan maar hier bly en die land laat werk. Ek is so gatvol vir entitlement. As jy entitled gaan wees, registreer ten minste om te stem. Die OVK sê mense kan nog aanlyn registreer. So, doen die regte ding.

Stadsaand

'n Sagte Skuifel oor die vloer,
'n Dowwe skynsel in die saal,
'n Klop op die tamboer
En rûe halfpad kaal…..

Droef waai die wind die misreën oor
Die rye dakke, skuins en blink,
Tot alles lig verloor
En in die nag wegsink.

Die klanke van die kerkklok kring
'n Somber tyding deur die nag
En stoot 'n huiwering

Deur my, hier waar ek wag.

– D.J. Opperman

♦ VWB ♦

NEEM DEEL AAN DIE GESPREK: Gaan na heel onder op hierdie bladsy om op hierdie artikel kommentaar te lewer. Ons hoor graag van jou.