Die djin en die nagtegaal het gaan slaap

Een van my gunstelingskrywers is oorlede: dame Antonia Susan Duffy DBE HonFBA, oftewel A.S. Byatt. Sy was so oud soos my ma, 87.

Sy is in Sheffield gebore as Antonia Susan Drabble. Haar suster is die skrywer Margaret Drabble. Margaret was die mooi sussie en Antonia die beter skrywer, reken ek. Antonia het ’n amper androgiene voorkoms gehad, veral later, soos vele Britse vroue; no-nonsense en intellektueel.

Ek weet veel van die susters omdat ek, toe ek baie jonk was, al hulle boeke gelees het, waarin elemente van hulle jeugjare neerslag gevind het. Margaret en Antonia het vir jare nie met mekaar gepraat nie weens daardie outobiografiese gegewens.

Byatt se eerste twee boeke is uitgegee net nadat sy klaargemaak het by Cambridge. Toe het sy getrou en ’n onderwyspos aanvaar om te help betaal vir haar 11-jarige seun se opvoeding. ’n Dag nadat sy die pos aanvaar het, is hy deur ’n dronkbestuurder doodgery. Sy het ’n simboliese 11 jaar lank skoolgehou en toe voltyds begin skryf. 

The Virgin in the Garden was die eerste boek van ’n kwartet, die volgende was Still Life, Babel Tower en A Whistling Woman. Ek het hulle almal verslind en hulle het my paradigma help vorm. Die kwartet het ’n droewe, verskeurde ondertoon. Soos alle skrywers was sy ’n diep ongelukkige kind. Sy het met die hand eerder as op ’n rekenaar geskryf.

Sy was ook ’n voortreflike kortverhaalskrywer. The Djinn in the Nightingale's Eye is 'n bundel feëverhale. Haar roman Possession handel oor die verhouding tussen twee hedendaagse akademici en die 19-eeuse digters wat hulle navors. Dit het die Booker-prys in 1990 gewen en is verfilm.

Oor skryf het sy gesê:

I think of writing simply in terms of pleasure. It's the most important thing in my life, making things. Much as I love my husband and my children, I love them only because I am the person who makes these things. I, who I am, is the person that has the project of making a thing. Well, that's putting it pompously – but constructing. I do see it in sort of three-dimensional structures. And because that person does that all the time, that person is able to love all these people.

Haar mentor was dame Iris Murdoch, oor wie se werk sy twee kritiese studies geskryf het. Sy sê oor Murdoch:

Because I actually didn't want a mentor, I found the friendship very difficult to handle ... she simply used you as material. She loved you very much but she would take you out to lunch and just fire questions at you like a clay pigeon shoot.

Sy het ’n talent vir vriendskap gehad en jonger Britse skrywers aangemoedig. Sy wou hê dat mense nie slegs oor gevoelens skryf nie, maar oor idees.

Sy was, natuurlik, ’n geweldig belese bloukous. ’n Hele biblioteek het afgebrand met haar heengaan. Rus sag, besige-kop-Byatt.

Lees hier wat Joan Hambidge onlangs in die Republiek van Boeke oor Byatt geskryf het.

The Moods

Time drops in decay,
Like a candle burnt out,
And the mountains and the woods
Have their day, have their day;
What one in the rout
Of the fire-born moods
Has fallen away?

- W. B. Yeats

Uit: The Collected Poems of W.B. Yeats

♦ VWB ♦

NEEM DEEL AAN DIE GESPREK: Gaan na heel onder op hierdie bladsy om op hierdie artikel kommentaar te lewer. Ons hoor graag van jou.