WOENSDAG MET WILLEM
Kos op die tafel vanaand, of ’n buitekans op beter weer môre en oormôre?
WILLEM KEMPEN wonder hoe ons verby ons neuse gekyk gaan kry as dit by die klimaat kom.
“World facing ‘hellish’ 3°C of climate heating, UN warns before Cop28,” verklaar The Guardian gister in sy voorblad-hoofopskrif in die aanloop tot die VN se 28ste klimaatberaad, wat volgende week in die Verenigde Arabiese Emirate begin.
’n Paar aanhalings uit die storie daarby:
“[...] today’s carbon-cutting policies are so inadequate that 3°C of heating would be reached this century.”
“Temperature records have already been obliterated in 2023, and intensifying heatwaves, floods and droughts have taken lives and hit livelihoods across the globe, in response to a temperature rise of 1.4°C to date. Scientists say far worse is to come if temperatures continue to rise. The secretary general of the UN, António Guterres, has said repeatedly the world is heading for a ‘hellish’ future.”
Ook Guterres:
“Present trends are racing our planet down a dead-end 3°C temperature rise. This is a failure of leadership, a betrayal of the vulnerable, and a massive missed opportunity. Renewables have never been cheaper or more accessible. We know it is still possible to make the 1.5 degree limit a reality. It requires tearing out the poisoned root of the climate crisis: fossil fuels.”
In reaksie op The Guardian se voorblad skryf die Britse aktivis Matthew Todd:
“If The Guardian is the only paper [in the UK] to front page this, then I can’t see how we can make it. People with influence need to urgently call out the [Daily] Mail and The Sun and their suppression of the climate change reality – or the public will never demand what’s necessary. This situation is madness.”
Ek dink nie dis soseer ’n geval van “suppression” nie, meer dat dit so moeilik is om oor klimaatsverandering te berig op ’n manier wat die massa van lesers gaan laat belangstel. Wie gaan nou die soveelste VN-verslag oor ’n paar grade warmer weer op die voorblad sit ten koste van iets oor Gaza of Eskom of die chaos in Durban se hawe of nog een van ’n duisend ander onmiddellike krisisse? En as jy wel die slag die klimaat op die voorblad sit, maar drasties minder mense lees dit as ander stories, hoekom sal jy dit wéér wou doen?
John Ryley het onlangs ná 17 jaar uitgetree as hoof van Sky News. Hy is een van die redakteurs van die boek Toxic News? Covering Climate Change, wat gaan oor presies hierdie verskynsel. Hy gee ook toe sy eie pogings het misluk om Sky News beter dekking aan klimaatsverandering te laat gee. Waarom, as hy dan die baas was?
“I failed … I failed because, I hope, I ran things in a consensual way, and often the newsdesk was reluctant to pursue the story, saying ‘Oh, we know that, John. We know the planet is heating up.’
“Newsdesks, in my experience, are rather reluctant to pursue climate change stories because they feel they know the answers – that the planet is heating up – and there’s no news story in it.
“It needs to be on the front burner otherwise people will just think ‘Oh we’re all fine’. It’s not fine. And this year is on track to be the hottest year on record.”
Wat moet ’n mens maak van daai “in a consensual way”? Die antwoord kan tog nie méér outokratiese besluitneming wees nie, want dit kan net lei tot einste die soort kortsigtige leierskap wat ons dieper in die moeilikheid gaan laat beland: meer Trumps, meer Bolsonaro’s, meer Boris Johnsons, meer Gwede Mantashe’e, meer mense soos Javier Milei, die populis en politieke nar wat pas as president van Argentinië verkies is.
Milei glo klimaatsverandering is ’n “sosialistiese leuen”, en dít in ’n land waar droogtes van historiese omvang en rekordhoë temperature – meer as 40°C is die afgelope jaar verskeie kere in Buenos Aires aangemeld – bygedra het tot ’n ekonomie wat op sy knieë is. Omgewingskwessies is in ’n presidensiële verkiesingsdebat vroeër vandeesmaand vir ’n totaal van 22 sekondes bespreek.
En tog, kan jy mense kwalik neem dat hulle stem vir ’n leier wat belowe om te help dat hulle vanaand kos op die tafel kan sit, teenoor een wat dink dis belangriker om te probeer keer dat dit nie volgende jaar nog ’n bietjie warmer as vanjaar gaan wees nie?
Oor die afsterwe van ’n man van ons groot stad
’n Man van ons stad het glo gister gesterf
terwyl hy besig was om te veg vir sy bestaan
in ’n hoekie vir eensames langs die straat.
Die mense rondom was glad nie juis aangedaan
oor die gebeurtenis tussen hulle nie,
het net meewarig en met ’n skewe glimlag
gekyk na die potplantjie wat hy teen hom vasgeklem het.
Dit moet snaaks wees om die eensaamheid só te sien blom.
Die mense het geglimlag oor sy afsterwe en omgedraai
en elkeen het voortgegaan om te veg vir ’n staanplek
onder die vaal son van hierdie stad.
Iemand anders sou weldra die dooie se plek inneem.
Die wit grafstene leun al teen mekaar,
want die ruimte is só beperk, en die grond.
Die stadsvaders beplan lugwaarts, verlig!
Kyk hoe troon die wit verligte grafstene oor ons stad.
- George Weideman
Uit: Pella lê ’n kruistog vêr
♦ VWB ♦
NEEM DEEL AAN DIE GESPREK: Gaan na heel onder op hierdie bladsy om op hierdie artikel kommentaar te lewer. Ons hoor graag van jou.
Willem Kempen is ’n hoofredaksielid van Vrye Weekblad. Hy is ook ’n voormalige redakteur van Finweek.
Om kommentaar te lewer op hierdie artikel, registreer (dis vinnig en gratis) of meld aan.
Lees eers Vrye Weekblad se Kommentaarbeleid voor jy kommentaar lewer.