Die opgang en ondergang van ’n bevrydingsbeweging

TIEN jaar gelede, nog voor die woord “staatskaping” algemeen in ons nasionale leksikon geword het, het die Brits-Nederlandse akademikus Stephen Ellis ’n boek oor die ANC, External Mission: The ANC in Exile, gepubliseer wat wyd as té krities, selfs vyandiggesind gesien is.

Die uitgewers Jonathan Ball het pas die boek heruitgegee en my gevra om ’n voorwoord daarvoor te skryf. Ek het die boek weer deeglik gelees, dié keer met 2022-oë, en nuwe begrip gekry vir die wortels van die ANC-siektes wat vandag so duidelik manifesteer. Ellis was sy tyd vooruit.

’n Sentrale tema van die boek is die rol wat die Kommunisteparty in die ANC gespeel het. Die party, in die 1950’s en 1960’s gedomineer deur wit en meestal Joodse mans met ’n bewussyn van die bloedige pogroms teen Jode in Oos-Europa in die eerste helfte van die 20ste eeu, was die primêre beweegkrag agter die militarisering van die ANC en die stigting van ’n militêre vleuel in 1961, Umkhonto we Sizwe (MK)...