Filosoof en oorlogdokter: Simson van die Oos-Kaap

DIÉ buitengewone man het vier name gehad. Sy pa het hom Makhanda (ook Makanna gespel) genoem. Hy was linkshandig, so van kleintyd af het party hom Nxele (linkshandige in Xhosa) genoem. Die trekboere het dit vertaal en hom Links genoem, wat die Britte toe misverstaan en Lynx gemaak het. (Later in sy lewe het die meeste mense hom net Nxele genoem omdat hulle uit respek nie sy regte naam oor hul lippe wou laat gaan nie.)

Die munisipaliteit van Grahamstad is na hom vernoem en hy is dekades lank deur Umkhonto we Sizwe as inspirasie opgeroep. Maar dit het meestal te make met die aanval op die Britse garnisoen in Grahamstad op 19 April 1819 waarvan hy die bevelvoerder was; 'n aanval wat ironies genoeg klaaglik misluk het.

Makhanda was soveel meer as net 'n militaris. Hy was in die eerste plek 'n spirituele mens, 'n mistieke figuur wat 'n byna poëtiese lewe gelei het en by wie die simboliek swaar geweeg het...