Merkwaardige kiekies uit die Paarl van weleer

DIE STORIE VAN DIE PAARL

Merkwaardige kiekies uit die Paarl van weleer

Sowat 30 000 glasplaatnegatiewe vertel 'n ingewikkelde verhaal van die Paarl en sy inwoners in die Victoriaanse era, skryf TRACEY RANDLE en FRED DE VRIES.

  • 19 Januarie 2024
  • Mense & Kultuur
  • 14 min om te lees
  • artikel 5 van 29
  • Tracey Randle en Fred de Vries

’n VERLOKLIKE Paarlse stadslegende lui dat ’n reeks tasse eens op die sypaadjie gestort gevind is, gereed vir vullisverwydering. Binne was ou glasplaatnegatiewe van een van die dorp se fotografie-ateljees waarvan die waarde duidelik hulle bestemming weerspieël het: 'n stortingsterrein. Miskien het een persoon, of meer, hulle belangrikheid besef en die versameling van ondergang gered. Dit is toe gehuisves in die fasade van De Oude Woning langs die Hoofstraat, een van die oudste oorlewende Kaaps-Hollandse huise in die Paarl. Dit het die tuiste van die “Drakenstein Heemkring” geword.

Die Paarlse historikus Len Raymond, wat sulke geboue restoureer, het nog nooit hierdie tasverhaal gehoor nie, maar hy het die nie-amptelike bewaarder van en kampvegter vir die versameling geword op grond van sy betrokkenheid by die Heemkring, wat in 1977 begin het as 'n historiese hulpbronsentrum vir die inwoners van Paarl en omliggende dorpe. Die hoofargief het die vorm aangeneem van die Gribble-fotoversameling, wat 'n seldsame insig bied in 'n fassinerende era in die geskiedenis van die Wes-Kaap. Dit sluit in die einde van slawerny, die stigting van die Kaapkolonie, die Anglo-Boereoorlog en die Unie van Suid-Afrika – en al die gepaardgaande gevolge.

Glasplaatnegatiewe was 'n innoverende sprong in die geskiedenis van fotografie. Die metode is in 1848 uitgevind deur die Britse beeldhouer Frederick Scott Archer, wat die driedimensionele vorm van sy werke wou vasvang en ontevrede was met die swak definisie en kontras wat deur bestaande prosesse geproduseer is. Daarom het hy dit op sy besondere manier gedoen. Soos die assistent-argivaris Mishka Chisholm van die Eton College Photographic Archive in Brittanje oor sy glasplaatversameling gesê het: “Glass plate negatives, though fragile and requiring careful storage conditions […] the crisp images they produced sometimes rival even the digital prints of the modern day. In fact, quite often a glass plate negative which appears cracked or badly damaged on the emulsion side can still produce a clear and detailed print over 100 years later."..

Registreer gratis om hierdie artikel te lees.

Hallo! Welkom by Vrye Weekblad. Ons inhoud is nou in Afrikaans én Engels beskikbaar.

Al wat jy hoef te doen om gratis te begin lees, is om met jou e-pos te registreer en ’n wagwoord te skep.

Om dit te doen, kliek eenvoudig op “REGISTREER”.

Reeds geregistreer? Kliek op “MELD AAN” om voort te gaan.

Vir nuwe VWB 3.0-navrae: WhatsApp 071 170 8927 (net vir teksboodskappe) of stuur 'n e-pos aan hulp@vryeweekblad.com.