Kom ons tel ons woorde

My vriend Schalk het 'n roman geskryf met die titel Boomkastele. Een van sy gunstelingboeke was Richard Powers se The Overstory, oor die geheime kommunikasienetwerk tussen bome.

Ek sukkel om te verwerk dat 'n 16-jarige die beroemde Robin Hood-boom by Hadrian's Wall in die noorde van Engeland oornag afgesaag het. Die boom was meer as 300 jaar oud. Wat sal mense volgende doen om aandag te trek, bekend te raak, belangrik te voel?

Ons wat wil skryf, kalwe natuurlik ook weg aan die wêreld se boombevolking. Dis nie dat skrywers skryf om bome uit te dun of pryse te verower nie; dis meer dat hulle nie anders kan as om veelseggende, monumentale kwessies op die kollektiewe gemoed los te laat nie.  

Hierdie jaar het reeds 'n ryke oes opgelewer. Ek dink aan Etienne van Heerden, S.J. Naudé, Annemarié van Niekerk, Eben Venter en vele ander. Hulle takel morele en filosofiese vraagstukke; hul skryfwerk is swanger aan implikasie. En so verskillend. 

Van Heerden is verstommend woordryk. Hy is verlief op woorde en sal sekere woorde en frases amper kompulsief herhaal vir die louter vreugde daarvan.  

Plaas daarnaas Naudé se gestroopte prosa: Hy skryf 'n heelwat dunner boek wat eweneens vensters in die leser se kop laat oopwaai. En Venter se ingesteldheid op die omgewing: Sy intuïtiewe aanvoeling vir 'n renosterkoei se binnestem is verbysterend. Alles in meesleurende prosa.  

William Faulkner het gesê elke roman is 'n mislukte kortverhaal en elke kortverhaal is 'n mislukte gedig. Maar sommige lesers voel hulle kry slegs waarde vir geld wanneer hulle 'n lywige boek koop.

Nou ja, elkeen sing soos hulle gebek is.

In vorige eeue, in die dae van Dickens en Dostoyevsky, het lesers meer tyd gehad. Dis winter in Moskou en jy sit voor jou vuur met 'n leeslamp en 'n ballonglas vodka. Jy slaan 'n lywige boek oop en verloor jou daarin. Teenoor vandag: Jy het 'n halfuur om te lees en jy word gedurig onderbreek deur piengende teksboodskappe, sosialemedia-kennisgewings, brekende nuus en Netflix-reekse; boonop woed internasionale sportkragmetings soos veldslae in jou sitkamer.  

Is moderne lesers nog geduldig genoeg om elke oomblik mee te maak, elke briesie wat veeg oor die werf, elke gedagte wat deur die karakter se voorkop stoot?  

Daar is natuurlik plek vir dun en dik op die rak, maar ek wonder weer hieroor terwyl ek stadig, proe-proe, Claire Keegan se dun boekie, Small Things Like These, lees. Dis aanbeveel deur ons boekefynproewer Kerneels Breytenbach, op aanbeveling van Eben Venter. Hilary Mantel se kommentaar op die voorblad is: “Wastes not a word. Exquisite."

Miskien moet ons ons woorde tel. Bome spaar.

En menslik wees.

Deur dik en dun teen rassisme

Ek en Vrye Weekblad neem standpunt in teen die insident van rassisme waaraan die skrywer Bettina Wyngaard onlangs by 'n boekfees onderwerp is. Ons verklaar die volgende:
1) Ons feeste is nierassig.
2) Ons staan vooroordele betreffende ras, geslag, kleur, gender en seksuele oriëntasie teen.
3) Ons feeste is inklusief.
4)Ons verbind ons daartoe om op te tree teen mense wat nie hierby hou nie.

– Deborah Steinmair

Trees

I think that I shall never see
A poem lovely as a tree.

A tree whose hungry mouth is prest
Against the earth's sweet flowing breast;

A tree that looks at God all day,
And lifts her leafy arms to pray;

A tree that may in Summer wear
A nest of robins in her hair;

Upon whose bosom snow has lain;
Who intimately lives with rain.

Poems are made by fools like me,
But only God can make a tree.

– Joyce Kilmer

♦ VWB ♦

NEEM DEEL AAN DIE GESPREK: Gaan na heel onder op hierdie bladsy om op hierdie artikel kommentaar te lewer. Ons hoor graag van jou.